Stres i frustracja - takie same uczucia, czy jednak różne?

Każdy z nas poczuł albo stres, albo frustrację. Każdy zaznał nie raz. Jeśli istnieje ktoś, kto ich nigdy nie poczuł, jest szczęściarzem, ale i ewenementem.

Te dwa silne uczucia dotyczą nas wszystkich.  Są bowiem naturalną i nieuniknioną częścią naszego życia. Wyjaśnijmy najpierw, czym różnią się te dwa pojęcia.

Stres jest stanem wzmożonego napięcia nerwowego wynikającego z działania różnych bodźców, często od nas niezależnych. Bodźce te mogą mobilizować do działania albo prowadzić do stałego napięcia i w efekcie wystąpienia zaburzeń o charakterze nerwowym. Najważniejszą informacją powinien być tutaj fakt, że nie istnieje obiektywna siła bodźca. Bardzo dużo zależy od naszej oceny. Każdy z nas ma bowiem inne przekonania, inne doświadczenia i inne sytuacje wywołują w nas stres.

To właśnie od tej naszej oceny zależ,y jak dany bodziec zostanie zakwalifikowany – jako zagrażający, czy też może jako mobilizujący?

Weźmy przykład porażki na egzaminie – dla jednych będzie to życiowa porażka, a dla innych – szansa na lepsze przyswojenie materiału, na nowe podejście, a więc i nowe doświadczenie. Okazuje się, że dzięki każdemu doświadczeniu czegoś się uczymy, wyciągamy wnioski i wówczas staramy się więcej tego samego błędu nie popełniać.

Reakcje na stres są różne. Wszystko zależy od tego, jak oceniamy możliwości poradzenia sobie z trudną sytuacją. Ocena ta właśnie wywołuje fizjologiczną reakcję organizmu na ów bodziec. Jeśli porażkę na egzaminie potraktujemy jako dramat życiowy, reakcja stresowa będzie bardzo silna. Jeśli jednak potraktujemy ją jako wyzwanie, dodatkowy czas na lepsze przygotowanie się do różnych rzeczy, poziom stresu będzie znacznie niższy.

 W efekcie doświadczamy szeregu różnych objawów, takich jak:

• wzmożone napięcie mięśni, zwłaszcza w szyjnej lub dolnej części kręgosłupa
• uczucie duszności i dławienia
• częste bóle głowy
• wzrost ciśnienia krwi
• zaburzenia ze strony układu pokarmowego, zespół drażliwego jelita, mdłości, utrata apetytu (lub nadmierny apetyt)
• kłopoty z układem krążenia – przyspieszony puls, kołatanie serca
• zawroty głowy, uczucie zmęczenia i słabości
• obniżony nastrój, kłopoty z koncentracją i uwagą
• kłopoty ze snem
• stany lękowe.

U wszystkich stres będzie przejawiał się w różnych konfiguracjach powyższych objawów. Właśnie dlatego, że zależy on od indywidualnej oceny. Często zdarza się również, że nasz organizm wytwarza swoistą reakcję na stres. Dlatego tak ważna jest samoobserwacja swoich myśli, emocji, reakcji fizjologicznych i zachowań.

Frustracja natomiast jest stanem przykrego napięcia emocjonalnego, który został wywołany niemożnością osiągnięcia zamierzonego celu, czyli w sytuacji kiedy na drodze do realizacji danego celu napotykamy na przeszkodę. Tymi przeszkodami mogą być np. specyficzne zachowania innych ludzi,  zdarzenia losowe, nasze osobiste konflikty oraz cechy fizyczne i psychiczne. Frustrująca może być więc i niemożność podjęcia działania, i brak postępów czy też trudności z określeniem kolejnego etapu pracy. Frustracja, podobnie jak stres, wywołuje w nas pewne standardowe reakcje. Kiedy jesteśmy sfrustrowani, czujemy przede wszystkim:

• wszechogarniającą wściekłość – agresję skierowaną na siebie, na innych lub na cokolwiek, co mamy pod ręką
• fiksację na powtarzaniu działań, które niekoniecznie pomagają w osiągnięciu celu
• regresję, kiedy to uciekamy się do rozwiązań bardziej prymitywnych w stosunku do dotychczasowych.  Wynika do głównie z obniżenia sprawności funkcji intelektualnych.

Stres i frustracja to nie to samo, jednak obydwa wpływają na nas bardzo negatywnie i należy poszukiwać źródeł tych trudnych emocji, aby się im nie poddać i nauczyć z nimi walczyć. Pamiętajmy o tym i starajmy się żyć w zgodzie ze sobą, a przede wszystkim obserwujmy się bardzo uważnie i nie dopuszczajmy do sytuacji, kiedy objawy stresu czy też frustracji zawładną nami całkowicie.