Dlaczego trudno nam czasami rozmawiać, czyli o barierach w komunikacji

Rozmawiamy i się nie rozumiemy. Stąd wynikają konflikty? Może warto przyjrzeć się kilku prostym błędom, jakie popełniamy podczas komunikowania się z innymi?

Bariery komunikacyjne mogą wynikać zarówno z błędów popełnionych przez jedną, jak i drugą stronę w komunikacji.

Możemy wyróżnić dwie grupy barier komunikacyjnych:

       1.   Fizyczne i psychospołeczne 

• Stereotypy – Bariera ta powstaje w skutek tego, iż wartościujemy naszych partnerów w komunikacji ze względu na ich status. Myślimy stereotypowo. Każdy z nas ma w głowie swoje wyuczone stereotypy i kategorie. Dzięki nim jest nam łatwiej kategoryzować i podejmować szybkie decyzje. Są one jednak znaczną barierą w komunikacji i przez nie możemy błędnie oceniać wiele spraw.

• Różnice kulturowe – Nieznajomość kultury, obyczajów, tradycji czy nawet języka naszego partnera w komunikacji wpływa negatywnie na proces porozumiewania.

• Obniżony poziom empatii – Aby komunikacja była skuteczna, konieczne jest przyjęcie perspektywy mówiącego, a nie patrzenie tylko na swoją osobę. Takie wczucie się pozwala nam być bardziej uważnym i lepiej zrozumieć mówiącego.

• Wybiórczość uwagi – Dzieje się tak, kiedy skupiamy się nie na całej wypowiedzi mówiącego, ale na tylko jednym jej aspekcie, który dla nas jest z jakiegoś powodu najważniejszy. Przez takie działanie odbiorca nie dostrzega innych tematów poruszanych przez nadawcę.

• Samopoczucie psychofizyczne – Ogromne znaczenie odgrywają uwarunkowania psychologiczne ludzi komunikujących się. Jeśli czujemy się gorzej, zarówno psychicznie jak i fizycznie, nie odbieramy właściwie komunikatu. Często błędnie go interpretujemy.

• Osądzanie – Bardzo utrudnia komunikację. Osądzamy nadawcę, przez co on czuje się atakowany, może się wycofać z kontaktu albo wywiąże się konflikt. Starajmy się unikać stwierdzeń takich jak: ale jesteś głupi, to beznadziejny pogląd, mówisz źle itd.

• Decydowanie za innych - Bariera ta jest wynikiem próby decydowania w danych sytuacjach za innych. Narzucamy innym swoje zdanie, co może powodować całkowite wycofanie się z kontaktu z nami. Narzucanie nie daje miejsca dla dyskutowania, a o to przecież nie chodzi w dobrej i efektywnej komunikacji.

• Utrudnienia percepcyjne – Efektywna komunikacja jest również zagrożona w przypadku, gdy coś zakłóca naszą percepcję, która zależy od wielu czynników takich jak np. zakłócenia w otoczeniu, ale i zakłócenia w naszym postrzeganiu innych poprzez stereotypy.     

       2. Bariery wewnętrzne 

• Blokady językowe- Najprościej mówiąc, mówimy językiem niedostosowanym do poziomu osób, z którymi rozmawiamy. Często są to zwykłe problemy językowe, kiedy mamy do czynienia z obcokrajowcem, ale również dotyczy to sytuacji, kiedy rozmawiamy żargonem zawodowym, a odbiorca jest z nim nieobeznany.

Wszystkie powyżej opisane bariery mogą spowodować różne stany emocjonalne u naszego rozmówcy, ale i w nas samych. Warto przyjrzeć się sposobom swoich komunikatów i zdać sobie sprawę z istnienia owych barier. Można wówczas panować nad naszymi wypowiedziami i dzięki temu mieć bardziej efektywną komunikację.